دروازه قرآن در شیراز نماد مهمان‌نوازی اسلامی

شیراز تنها نقطه‌ای است که زائران را از زیر قرآن می‌گذرانند که به گذشتن از زیر قرآن یکی از سنت‌های سفر در میان ما ایرانیان است که هنوز هم ادامه دارد و با ریختن آب در یک کاسه همراه است.مسافر از زیر قرآن عبور می‌کند و او را به خدا می‌سپاریم تا دوباره سالم بازگردد.حال تصور کنید که حاکم این دیار این سنت را به اجبار ساخت دروازه قرآن شیراز که یکی از برترین جاهای دیدنی ایران هست در زمانی که زندگی می‌کرد،مرتبط کرده است.
ایجاد دروازه در اطراف شهرها به منظور حفاظت از آن‌ها و تعیین حدود و مرزها بوده است.اگر قصد دارید در سفر بعدی‌تان به شیراز،از دروازه قرآن تا آرامگاه حافظ پیاده‌روی کنید و از آن لذت ببرید،با درک بهتر از این طاق قرآنی یا همان دروازه قرآن معروف،در ادامه با برترین جاها باشید تا با این جای دیدنی بیشتر آشنا شوید.

دروازه مشهور شیراز؛ پیوند معماری و دیانت

دروازه‌ها معمولاً در نقاط شلوغ و پر رفت‌وآمد شهرها احداث می‌شدند؛مکان‌هایی که تردد مسافران و تجار بیشتر از سایر نقاط بود دروازه قرآن نیز بر اساس این اصول در شمال شیراز به وجود آمد،در تنگه الله‌اکبر و در بین کوه چهل‌مقام و کوه باباکوهی.از این دروازه،افراد به سمت کمربندی و جاده مرودشت حرکت می‌کردند یا از این مسیر وارد می‌شدند.

حاکم شهر فرمان داد که قرآنی بر سردر دروازه نصب شود تا خداوند همه را در امان نگه دارد.ارزش روحانی این دروازه چنان بالا بود که مردم در آغاز هر ماه قمری به دور آن جمع می‌شدند تا در سایه او ماه را سپری کنند.

در میان جاذبه‌های گردشگری شیراز،دروازه قرآن شیراز یکی از نمونه‌های برجسته توجه به حضور خدا در تمام جنبه‌های زندگی ایرانیان است،حتی زمانی که در حال ساخت یک دروازه برای شهر هستند.این دروازه،جلوه‌ای از معماری ایرانی اسلامی را به نمایش می‌گذارد؛دروازه‌ای که شامل یک دهانه بزرگ و دو دهانه کوچک در دو طرف آن است.راه‌پله‌ای که به اتاق بالای دروازه منتهی می‌شود،در دهانه غربی واقع شده است.اتاقی که سه پنجره مشبک با کاشی‌کاری زیبا دارد و قرآن حافظ مسافران در آن قرار دارد.در دهانه شرقی،«حاج حسین ایگار» آرام گرفته و در حال حاضر خود دروازه به عنوان یکی از جاذبه‌های شیراز شناخته می‌شود.

تمام زیبایی‌ها یکجا در دروازه قرآن جمع شده‌اند.

شیراز علاوه بر دروازه قرآن،دروازه‌های دیگری نیز داشته است؛دروازه اصفهان،دروازه سعدی،دروازه قصابخانه،دروازه کازرون و دروازه شاه داعی‌الله،اما تنها این یکی باقی مانده است.از میان دروازه‌های متعدد شهرهای ایران که تخریب شده‌اند،فقط این یکی به جا مانده و شاید دلیل این ماندگاری تقدس قرآنی باشد که بر بالای اتاقک دروازه نصب شده و اعتقادی که مردم به آن داشته‌اند.

با رفتن به دیدن دروازه،به جز زیبایی و عظمت این بنای تاریخی،می‌توانید از فضای اطراف نیز بهره‌مند شوید.از تندیس طاووس ساخته شده از گل‌های طبیعی که در تمام فصل‌ها چشم‌نواز و روح‌افزا برای گردشگران است،تا محوطه‌سازی‌هایی که در این سال‌ها انجام شده و بخشی از تنگه و کوه را به آن اختصاص داده‌اند و دیگر خبری از بافت قدیمی نیست که در تصاویر تاریخی دروازه مشاهده می‌شود.

دروازه قرآن شیراز اینکه مقبره حافظ و خواجوی کرمانی و باغ جهان‌نما نیز فاصله چندانی با دروازه قرآن ندارند، برای گردشگرانی که ممکن است زمان زیادی برای ماندن در شیراز نداشته باشند،
بسیار مناسب است و این امکان را به آنها می‌دهد که با یک بار مراجعه چندین جاذبه دلپذیر را مشاهده کنند.

تمام فرازونشیب‌های تاریخی دروازه

دروازه قرآن یکی از آثار تاریخی مهم شیراز است که در دوران عضدالدوله دیلمی، بین سال‌های ۳۷۲ تا ۳۳۸ هجری قمری، با استفاده از سنگ و ساروج بنا شده و قرآن کریمی در آن قرار گرفته تا مسافران را متبرک کند. کریم‌خان زند نیز این دروازه را بازسازی کرده و برای نگهداری قرآن، اتاقکی طراحی کرده است که دو جلد قرآن نفیس به خط ثلث دوران تیموری در آن نگهداری می‌شود. این قرآن‌ها به نام «قرآن هفده کیلوگرم» یا «قرآن هفده من» معروف شده‌اند، که نامشان به خاطر وزن و ابعاد بزرگشان است و اکنون در موزه پارس شیراز قرار دارند.

“دروازه قرآن شیراز” به علت بلایای طبیعی چندین بار مورد مرمت قرار گرفته است. زلزله‌ای که در زمان قاجار اتفاق افتاد، آسیب‌های زیادی به این بنا وارد کرد که توسط محمدزکی‌خان نوری ترمیم شد. او در کنار این طاق قرآنی دو اتاقک نگهبانی ایجاد کرد و یک آب‌انبار نیز بنا کرد که از آب رکن‌آباد پر می‌شد و به مسافران تازه‌وارد آب گوارا می‌داد. اما در سال ۱۳۱۵، شهردار وقت شیراز به‌منظور تسهیل عبور خودروها، این بنا را با دینامیت تخریب کرد، بی‌توجه به احترامی که گذشتگان برای این دروازه قائل بودند.

با این حال، به دلیل اهمیت معنوی این طاق قرآنی برای مردم شیراز و مراسم جمع‌شدن در کنار آن در آغاز هر ماه قمری، این اقدام به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. پس از دوازده سال (در سال ۱۳۲۸)، حاج حسین ایگار، بازرگان معروف شیرازی، در فاصله‌ای نه‌چندان دور از دروازه قدیمی، بنای جدیدی ساخت که بزرگ‌تر و با دهانه قوسی و اتاقکی مستطیلی برای نگهداری قرآن بود.

در دور تا دور این دروازه، آیات قرآن به خط ثلث و نسخ نگاشته شده است. در بالای طاق شمالی آیه‌ای از سوره اسراء، در سمت جنوبی آیه‌ای دیگر از همین سوره و در گوشه‌های غربی و شرقی نیز آیات دیگری نوشته شده است. اعتمادالتجار وصیت کرده بود که او را در سمت چپ دروازه دفن کنند. اگر به این دروازه سر زدید، سری هم به این بازرگان فهیم بزنید.

باغ هفت تنان در شیراز نیز یادگاری از دوران کریم‌خان زند به شمار می‌رود. این دروازه تا سال ۱۳۶۵ همچنان محل عبور خودروها بود و از مسیر تاریخی اصفهان به شیراز، خودروها از زیر آن عبور می‌کردند. سرانجام در سال ۱۳۷۵ این بنا با شماره ۱۸۰۰ به عنوان اثر ملی ثبت شد.

چرا ورودی شهر به دروازه قرآن مشهور شد؟

عضدالدوله دیلمی این دروازه را با هدف ایجاد مکانی امن برای مسافران ساخت تا آن‌ها با عبور از زیر آن، در پناه خداوند به سلامت سفر کنند. از آن زمان، مردم به این دروازه اعتقاد پیدا کرده و
حتی در آغاز هر ماه قمری نیز در کنار آن گرد هم می‌آمدند تا از خطرات دور بمانند.

قرآن در ورودی موزه پارس شیراز

از زمان آغاز ساخت ورودی، قرآن بر بالای آن نصب شده بود. با این حال، همان‌گونه که اشاره کردم، کریم‌خان زند برای این قرآن یک اتاقک خاص طراحی کرد و دو جلد قرآن ارزشمند نیز در آن جای داد. اگر به شیراز سفر کردید، حتماً این قرآن‌های ارزشمند را در موزه پارس مشاهده کنید.

دروازه قرآن در کجای شیراز واقع شده است؟

این دروازه در قسمت شمالی شیراز و در مقابل تنگه الله‌اکبر، بین کوه چهل‌مقام و کوه باباکوهی قرار دارد. این مکان به مسافران در حال حرکت به سمت کمربندی و جاده مرودشت برکت می‌دهد و تا به امروز به همین نام شناخته شده است.

تا سال ۱۳۶۵، این دروازه همچنان به عنوان مسیر عبور خودروها عمل می‌کرد و اتومبیل‌ها از زیر آن در مسیر تاریخی اصفهان به شیراز عبور می‌کردند. اما اکنون به شکل جدیدی درآمده و به یک منطقه کاملاً گردشگری تبدیل شده است.

بهارنارنج که شکفت به دیدار دروازه قرآن بیا

به هنگامی که بهارنارنج شکوفا می‌شود، به ملاقات دروازه قرآن شیراز بیایید. شیراز در هر فصل به نوعی شما را مجذوب می‌سازد. هرچند در فصل بهارنارنج علاوه بر زیبایی بصری، عطر خوشایند آن نیز دل را می‌رباید. اما دیدار از دروازه قرآن همیشه یادآور لحظات شیرین است. این مکان نه به فصل خاصی محدود است و نه به زمان خاصی.

در شب می‌توانید از عظمت بنا در زیر نور لذت ببرید و البته از فاصله‌ای دورتر آن را بهتر مشاهده کنید. در روز نیز به جزئیات و ظرافت‌های معماری و طرح‌های آن بپردازید. شیراز یکی از نخستین مقاصد گردشگری برای ایرانیان و مسافران خارجی به شمار می‌آید و به همین دلیل در ایام تعطیلات رسمی همچون نوروز بسیار شلوغ‌تر از همیشه خواهد بود.