در دل شهر تاریخی توس،جایی در نزدیکی مشهد،یکی از نمادهای ادبیات و فرهنگ ایرانی آرمیده است؛آرامگاه فردوسی مشهد که یکی از برترین جاهای دیدنی ایران هست، محل دفن شاعر بلندآوازه‌ای که زبان فارسی را جانی دوباره بخشید. آرامگاهی که نه‌تنها مکانی برای بزرگداشت فردوسی است، بلکه فرصتی برای لمس تاریخ، هنر و فرهنگ ایران‌زمین نیز فراهم می‌کند. جالب است بدانید که در کنار مزار فردوسی، مقبره شاعر معاصر «مهدی اخوان ثالث» نیز قرار دارد و فضای این باغ را شاعرانه‌تر کرده است. اگر اهل سفر هستید و به مشهد سر زدید، حتماً بازدید از این مجموعه را در لیست خود قرار دهید؛ چرا که تجربه‌ای متفاوت از سفر را برایتان رقم خواهد زد.
نگاهی به تاریخچه آرامگاه فردوسی
وقتی فردوسی درگذشت، به دلیل باورهای مذهبی آن دوران، اجازه دفن او در قبرستان‌های رسمی صادر نشد؛ بنابراین در باغ شخصی‌اش به خاک سپرده شد. با اینکه ابتدا بنای مشخصی بر مزارش نبود، اما عاشقان شاهنامه و زبان فارسی، همواره به زیارتش می‌رفتند.
حدود یک قرن بعد، یکی از سرداران غزنوی بر مزارش بنایی ساخت که متأسفانه در یورش‌های مغول، از جمله حمله چنگیز، نابود شد. پس از گذشت قرن‌ها، در پی جنگ جهانی اول و با بالا گرفتن توجه به میراث فرهنگی، ایرانیان تصمیم گرفتند برای این شاعر بزرگ آرامگاهی در شأن او بسازند. جالب است بدانید هزینه ساخت آن از کمک‌های مردمی تأمین شد؛ حرکتی خودجوش از سوی مردمی که زبان و فرهنگ خود را وام‌دار فردوسی می‌دانستند.
سبک معماری و زیبایی‌های آرامگاه
برای ساخت این بنا، ابتدا مسابقه‌ای برای انتخاب طرح برگزار شد و در نهایت معماری با الهام از معماری هخامنشی و اهرام مصر به تصویب رسید. این بنا با ارتفاعی در حدود ۱۸ متر ساخته شد و پیکر فردوسی در بخش میانی آن قرار گرفت. استفاده از سنگ‌های مرمر نفیس، ستون‌های عظیم، و سقفی پلکانی که با کاشی‌های معرق تزئین شده، به آن جلوه‌ای باشکوه داده است.
در طول زمان، ساختمان آسیب‌هایی دید، به‌ویژه بر اثر رطوبت. اما در دهه ۱۳۴۰ عملیات بازسازی با دقت فراوان آغاز شد. بازسازی جدید با استفاده از مصالحی مقاوم‌تر انجام گرفت و نمای ساختمان با همان سنگ‌های قدیمی حفظ شد. از مهم‌ترین قسمت‌های آرامگاه فردوسی مشهد می‌توان به سنگ قبر فردوسی اشاره کرد که یکی از سنگین‌ترین قطعات این مجموعه است و در کنار
تندیس فروهر، نماد پیوند با دوران باستانی ایران محسوب می‌شود.
بخش‌های دیدنی مجموعه آرامگاه فردوسی
در مجموعه آرامگاه فردوسی مشهد که یکی از جاهای دیدنی مشهد به حساب می اید فقط یک بنای یادبود نمی‌بینید؛ بلکه فضاهایی وجود دارد که هر یک روایت‌گر گوشه‌ای از فرهنگ و تاریخ ایران است:
تالار مرکزی
تالاری با چهار ستون مرمرین که سقف آن با کاشی‌کاری‌های ظریف تزئین شده و اشعار شاهنامه با خط نستعلیق بر دیوارهای آن حکاکی شده است. نقش برجسته‌هایی از صحنه‌های حماسی شاهنامه همچون نبرد رستم با
اژدها، رستم و اسفندیار، و سیمرغ و زال نیز بر دیواره‌ها به چشم می‌خورد.
موزه فردوسی
در این بخش، آثاری از دشت توس و دوران مختلف تاریخ ایران جمع‌آوری شده‌اند؛ از سفال‌های ساده و لعاب‌دار تا ظروف مفرغی، سکه‌های طلا و نقره، تابلوهای نقاشی مربوط به صحنه‌های شاهنامه و حتی قالیچه‌هایی بافته شده با الهام از شعر فردوسی.
کتابخانه فردوسی
در ضلع شرقی مجموعه، کتابخانه‌ای با بیش از ۹۰۰۰ جلد کتاب قرار دارد که بخشی از آن به مطالعه و بخش دیگر به نگهداری منابع ارزشمند اختصاص دارد. فضای داخلی این کتابخانه با فرش‌های نفیس ایرانی تزئین شده و محیطی آرام برای علاقه‌مندان به پژوهش و مطالعه فراهم آورده است.
آرامگاه مهدی اخوان ثالث
در فضای باغ، مزار شاعر معاصر مهدی اخوان ثالث نیز قرار دارد. در کنار این آرامگاه، نیم‌تنه‌ای از او به‌عنوان یادمان نصب شده که مورد توجه بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد.
امکانات رفاهی مجموعه
در داخل مجموعه، امکاناتی نظیر کافه، رستوران و فروشگاه‌های سوغات وجود دارد که فضایی دلنشین برای استراحت و خرید فراهم می‌کنند. این مکان می‌تواند هم برای عاشقان ادبیات جذاب باشد و هم برای خانواده‌هایی که به دنبال مکانی آرام و فرهنگی برای گردش هستند.
مسیر دسترسی به آرامگاه فردوسی مشهد
برای رسیدن به این مکان دیدنی، کافی است خود را به پایانه فردوسی مشهد برسانید و سوار اتوبوس‌های خط ۲۰۲ شوید. این خط به‌صورت مستقیم شما را در کمتر از یک ساعت به آرامگاه خواهد رساند. اگر هم با خودروی شخصی یا تاکسی‌های اینترنتی سفر می‌کنید، کافی‌ست مقصد خود را «آرامگاه فردوسی توس» انتخاب کنید.
ساعت بازدید و هزینه ورود
بازدید از آرامگاه فردوسی مشهد همه‌روزه امکان‌پذیر است. در شش ماهه نخست سال، ساعات بازدید از ساعت ۹ صبح تا ۵ عصر است و در نیمه دوم سال از ۹ صبح تا ۴ بعد از ظهر. هزینه ورود برای گردشگران داخلی و خارجی تفاوت دارد، اما مبلغ آن نسبت به ارزش فرهنگی این مکان، بسیار ناچیز است.
جاهای دیدنی اطراف آرامگاه فردوسی
اگر اهل ماجراجویی هستید، می‌توانید بعد از بازدید از آرامگاه فردوسی مشهد، سری به دیگر جاهای دیدنی اطراف توس و مشهد بزنید:
گنبد هارونیه (۱.۸ کیلومتر)
مقبره امام محمد غزالی (۱.۸ کیلومتر)
شاندیز (۲۷ کیلومتر)
پارک کوهسنگی مشهد (۳۱ کیلومتر)
اقامتگاه‌ها و رستوران‌های نزدیک
برای اقامت می‌توانید از گزینه‌های زیر بهره‌مند شوید:
هتل توریست توس – ۲۵ کیلومتر
هتل پارس مشهد – ۳۰ کیلومتر
اقامتگاه بوم‌گردی آوردگاه – ۳۶ کیلومتر
هتل توس نو – ۳۳ کیلومتر
و برای صرف غذا:
رستوران هفت‌خان – ۵۰۰ متر
رستوران ایران‌بانو – ۲.۸ کیلومتر
رستوران سلامت – ۳.۶ کیلومتر
باغ رستوران گهرپاژ – ۴.۲ کیلومتر
