۱۰ فروردین امسال مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس اعلام کرد که بر اساس مصوبه شورای‌عالی بورس، از سال جاری مقرر شده سود سهام عدالت در چند مرحله و با فواصل منظم پرداخت شود و دیگر مانند سال‌های گذشته به ماه‌های پایانی سال موکول نشود. این وعده قرار بود نقطه پایانی بر تاخیرهای همیشگی باشد، اما با گذشت بیش از پنج ماه از سال هنوز خبری از مرحله دوم پرداخت سود نیست.
مرحله نخست سود سهام عدالت، اسفندماه سال گذشته و به‌عنوان بخشی از سود عملکرد مالی سال ۱۴۰۲ پرداخت شد؛ مبلغی در حدود ۷۴۴ هزار تومان برای سهام‌های ۴۹۲ هزار تومانی و بیش از ۱.۵ میلیون تومان برای دارندگان سهام یک‌میلیونی. با این حال مرحله دوم همچنان معطل مانده است.
دلیل این تأخیر به گفته مسئولان سازمان بورس، عدم تسویه کامل سود توسط برخی شرکت‌های سرمایه‌پذیر و همچنین زمان‌بر بودن فرآیند دریافت مجوزهای قانونی از شورای عالی بورس است. مهدی حاجی‌وند، دستیار رئیس سازمان بورس در امور سهام عدالت، اعلام کرده تا زمانی که شرکت‌ها از جمله فولاد مبارکه، پتروشیمی خلیج فارس و مخابرات ایران، باقیمانده سود را پرداخت نکنند، امکان اعلام زمان و مبلغ مرحله دوم وجود نخواهد داشت.
در همین حال برخی منابع غیررسمی از احتمال واریز سود در تابستان امسال خبر داده‌اند؛ موضوعی که اگر عملی شود، برخلاف رویه چندساله گذشته، یک پرداخت زودهنگام و غافلگیرکننده برای سهامداران خواهد بود. گفته می‌شود شرکت فولاد مبارکه ممکن است تا پایان شهریور سهم خود از سود سال ۱۴۰۲ را تسویه کند.
آنچه روشن است این‌که وعده “پرداخت منظم و مرحله‌ای سود سهام عدالت” تاکنون محقق نشده و سهامداران همچنان باید منتظر بمانند؛ انتظاری که به‌نظر می‌رسد برخلاف پیش‌بینی‌ها باز هم به نیمه دوم سال کشیده خواهد شد.
طبق اعلام مسئولان بورس، علت این تأخیر به عدم واریز کامل سهم برخی شرکت‌های سرمایه‌پذیر مانند فولاد مبارکه، پتروشیمی خلیج فارس و مخابرات ایران بازمی‌گردد. همچنین، فرآیند صدور مجوز از شورای‌عالی بورس برای توزیع سود نیز با پیچیدگی‌های اداری و زمانی مواجه است.
مهدی حاجی‌وند، دستیار رئیس سازمان بورس در امور سهام عدالت، تأکید کرده که تا زمانی که شرکت‌های مذکور باقیمانده سود خود را به حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی واریز نکنند، تعیین زمان دقیق و مبلغ مرحله دوم امکان‌پذیر نیست.
در این میان، برخی گزارش‌های غیررسمی از احتمال واریز سود سهام عدالت در تابستان ۱۴۰۴، به‌ویژه تا پایان شهریورماه خبر می‌دهند. در صورت تحقق این موضوع، پرداخت مرحله دوم برخلاف روند سال‌های گذشته، زودتر از پایان سال انجام خواهد شد.
با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد که وعده پرداخت منظم سود سهام عدالت هنوز عملیاتی نشده و احتمال کشیده شدن این روند به نیمه دوم سال قوت گرفته است.
برآوردها حاکی از آن است که در صورت واریز مرحله دوم سود عملکرد سال ۱۴۰۲، مبلغ آن برای دارندگان سبدهای مختلف به شرح زیر خواهد بود:
- سبد ۴۹۲ هزار تومانی: حدود ۳۵۲ هزار تومان
- سبد ۵۳۲ هزار تومانی: حدود ۳۸۰ هزار تومان
- سبد یک‌میلیون تومانی: حدود ۷۱۶ هزار تومان
در همین حال، وح‌الله ایزدخواه، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، با اشاره به اهمیت راهبردی طرح سهام عدالت، بر لزوم حمایت دولت از این ظرفیت اقتصادی تأکید کرد. وی اظهار داشت که علیرغم مردمی‌سازی بخشی از اقتصاد، ضعف در اجرا و تصمیمات اشتباه طی دو دهه اخیر، باعث حاشیه‌نشینی این طرح شده است.
این نماینده مجلس همچنین با اشاره به تلاش ناموفق برای انحلال تعاونی‌ها در دولت گذشته، هشدار داد که طرح‌های انفرادی‌سازی مالکیت سهامداران با فلسفه سهام عدالت در تضاد است. ایزدخواه از تدوین طرح دو فوریتی برای اصلاح قوانین مرتبط با سهام عدالت خبر داد و گفت تنها راه احیای ظرفیت‌های اقتصادی این طرح، تقویت ساختار تعاونی‌ها است.
او پیشنهاد داد که منابع مالی سهام عدالت در پروژه‌های سودده ملی مانند خصوصی‌سازی صنعت خودرو و توسعه نیروگاه‌های خورشیدی مشارکت داده شود تا منافع بیشتری برای مردم فراهم شود.
در نهایت، با توجه به نبود شفافیت درباره زمان پرداخت مرحله دوم سود سهام عدالت، سهامداران باید تنها از طریق اطلاعیه‌های رسمی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و سامانه سجام پیگیر دریافت سود باشند و از اعتماد به پیامک‌ها یا لینک‌های ناشناس خودداری کنند.
وعده‌های پرداخت مرحله‌ای سود، همچنان محقق نشده و اجرای آن نیازمند همکاری کامل شرکت‌های سرمایه‌پذیر، تسویه‌حساب‌ها و تسریع در مجوزهای قانونی از نهادهای بالادستی است.
