میدان نقش جهان اصفهان

تاریخچه میدان نقش جهان

قبل از حکومت صفویان  در محل میدان نقش جهان باغ بزرگی وجود داشت و در قسمت میانی میدان  که «در کوشک» نام داشت بناهای نظامی از دوره تیموریان و آق قویونلوها بوده که این قسمت بخش غربی میدان امروزی بوده که در حال حاضر عمارت عالی قاپو در آن میباشد،از زمان حکومت سلجوقیان،این مکان محل برگزاری جشن های ملی مثل نوروز و جایگاه اعدام محکومان بوده و در زمان صفویان با تغییر پایتخت از قزوین به اصفهان دوران جلال و شکوه این میدان استارت خورده و فضای آن محل جایگیری ساختمان‌های دولتی و کاخ شاه شد.
شاه عباس صفوی با هدف توسعه شهر به طرف قسمت جنوبی آن در حاشیه زاینده‌رود،با به کار گماشتن معماران ماهری مثل استاد محمدرضا و علی اکبر اصفهانی اولین بنا را در این میدان ساخت.
در ساخت این میدان و بناهای تاریخی آن از سبک معماری میدان ایرانی سرمشق گرفته شده که از نمونه های بارز آن می توان به، میدان امیر چخماق یزد،میدان عتیق اصفهان میدان شاه قزوین و میدان صاحب آباد این شهر اشاره کرد.
آثار هنری به کار رفته در بناهای این میدان می شود به کتیبه علیرضا عباسی اشاره کنیم که بر سردر مسجد امام می باشد این کتیبه به خط ثلث در تحسین از شاه عباس اول نوشته شده است کتیبه دیگر بر سردر مسجد جامع، منقش به خط محمد رضا امامی می باشد که اسم معماران این اثر را  در آن میبینیم.
اولین پایه های شکل کنونی میدان امام در سال 1011 ساخته شد  و ساخت میدان و بناها به تدریج تا سال 1025 به پایان رسید کار تزیین مسجد و بناها از سال ۱۰۲۵ قمری شروع شد و تا موقع حکومت دو تن از جانشینان شاه عباس ادامه داشت.
بسیاری از قسمت های نقاره خانه به دلیل کوتاهی شاهان قاجار ویران شد.
در زمان آخرین پادشاهان صفوی شاه سلطان حسین،، شاه سلیمان میدان نقش جهان شکوهش را از دست داد و آب های روان در جویی ها کدر و درختان خشکیدند. روند این تخریب در حمله اشرف افغان به اصفهان شدت دار شد و تا دوره قاجار ادامه داشت. به علت  بی احتیاطی شاهان قاجار خیلی از بخش های کاخ ناگرخانه ویران شد  به دلیل جابه جایی پایتخت از اصفهان دیگر توجه زیادی به این میدان برجسته در مرکز اصفهان نمی شد.
در زمان پهلوی اول، رضاخان مرمت بناها و حجره های اطراف نقش جهان را آغاز کرد  و رونق اقتصادی به بازار نقش جهان بازگشت  این میدان در زمان رضاخان در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است. از آن دوره تا امروز، میراث تاریخی بسیار ارزشمندی در این میدان حفظ می شود. در سال های اخیر ساخت برج جهان‌نمای اصفهان در نزدیک میدان نقش جهان اصفهان حاشیه های زیادی داشت که در نتیجه باعث تخریب  دو طبقه از برج برای حفاظت از منظر فرهنگی این میدان شد.میدان نقش جهان همچنان یکی از بزرگ ترین میدان های جهان است  و از نگاه سفرنامه نویسان خارجی زیبایی آن وصف ناپذیر است  این میدان در گذشته محل برگزاری جشن‌های سلطنتی، بازی‌های چوگان، رژه‌های نظامی، جمعه بازار و بسیاری رویدادهای دیگر بوده که در این ایام همه جای ان را چراغانی می کردند.برای مردم عادی فضای میدان نقش جهان بهترین مکان برای گشت و گذار و خرید بود. دو دروازه سنگی چوگان که در این میدان به یادگار مانده از قدیمی‌ترین دروازه‌های چوگان در جهان میباشد.برای ساختن  نمونه‌های خارجی زمین‌های چوگان از میدان نصف جهان الگو برداری شده است.اکنون در طبقه فوقانی میدان امام موزه بزرگ اسلامی در حال ساخت است و با تکمیل آن، این مکان بزرگترین مکان برای آشنایی با فرهنگ اسلامی خواهد بود میدان نقش جهان اصفهان همچنان بزرگ‌ترین پایگاه سیاسی، توریستی مذهبی، اقتصادی، و تفریحی در اصفهان میباشد.

میدان نقش جهان کجاست؟

میدان نقش جهان اصفهان در شمال شهر و در قلب اماکن تاریخی اصفهان قرار دارد در شرق میدان، خیابان حافظ و در غرب آن خیابان سپه‌، مسیرهای ورودی به این میدان می باشند خیابان سپه عمود بر زاینده‌رود میباشد  و به دلیل وجود پارکینگ در ورودی این خیابان به میدان، تردد زیادی دارد از خیابان استانداری، کوچه پشت مطبخ و تمام کوچه‌های موازی می شود پیاده به میدان برویم
میدان عتیق (امام علی فعلی) در شمال شرقی میدان نقش جهان قرار دارد و تنها دو و نیم کیلومتر با میدان نقش جهان فاصله دارد میدان نقش جهان دارای سه محور می باشد محور اول شمال به جنوب است و مسجد امام را به دروازه قیصریه متصل می کند.محور شرقی – غربی دوم حدفاصل مسجد امام و عمارت عالی قاپو را در بر می می‌ گیرد  محور سوم نیز از شرق به غرب به موازات کاخ چهل ستون است، تا ساختمان‌ها و بناهایی که در گذشته بوده.است امروزه ویران شده است.

اکنون در امتداد بناها و ساختمان های تاریخی از این میدان تا زاینده‌رود تنها عمارت‌هایی محدود باقی مانده که از معروف ترین آنها می شود به عمارت چهل ستون و کاخ هشت بهشت، اشاره کنیم.در محوطه بیرونی،نقش جهان صحن مساجد چهار ایوانی منقطع با چهار دروازه، تردد به کاخ شاهی و مسجد جامع عباسی و مسجد شیخ لطف الله را آسان می‌کرد که قبلا رد شدن از این مسیر در انحصار شاه و مقامات بود وقتی این مسیر ترمیم شد و باز شد گردشگران نیز می توانند از این مسیر بازدید کنند و در این مسیر با گذشتن از فضای تاریخی آن اول به کاخ عالی قاپو می رسید و بعد از بازدید از کاخ وارد میدان خواهید شد.

جاهای دیدنی میدان نقش جهان

هر یک از بناهای تاریخی ساخته شده در این میدان نمادی از زندگی شهری  اجتماع و وحدت ملی بود.. مسجد جامع عباسی یا مسجد شاه در ضلع جنوبی این میدان که مرکز اجتماعی شهر است و در مناسبت های مختلف جمعیت زیادی در آن جمع می شوند، ساخته شده است. مسجد شیخ لطف الله  در ضلع شرقی مرکز مذهبی عمارت عالی قاپو در غرب میدان مرکز حکومتی و سردر قیصریه از دیگر بنا های تاریخی واقع در ضلع شمالی میدان نقش جهان اصفهان  از مراکز مهم اقتصادی شهر هستند.
دور تا دور میدان را حجره های تاریخی احاطه کرده اند که امروزه مهمترین مرکز فروش صنایع دستی اصفهان است.بازسازی حجره های قدیمی نقش جهان برای حفظ هنر و گسترش صنایع دستی این شهر در سال های اخیر انجام شده است  دو دروازه قدیمی چوگان نیز از آثار تاریخی این میدان است.و در این بخش به معرفی این بناهای تاریخی برجسته خواهیم پرداخت.